Manifest Solarpunka

Posted on Sun 08 March 2020 in misc • 4 min read

Sustainable Cities by James McKay Sustainable Cities by James McKay

Wstęp od tłumaczy

Solarpunk jest gatunkiem usiłującym zredefiniować nasze opowieści, wyjść poza ograniczenia poznawcze i językowe znacznej większości fikcji drugiej połowy XX i XXI wieku. Bardzo mocno bazuje na koncepcie sustainability, które niestety nie ma bezpośredniego odpowiednika w języku polskim. W słowniku możemy znaleźć termin „zrównoważony rozwój” pochodzący raczej z narracji korporacyjnych i kapitalistycznych; samo sustainability żadnego rozwoju w sobie nie zawiera. Jest w nim równowaga, harmonia, jest możliwość długotrwałego, samodzielnego podtrzymania swojego stanu: samopodtrzymywalność czy samoutrzymywalność. Jest w nim coś z żywej homeostazy i ekologii bardziej niż ekonomii czy cybernetyki.

Po dłuższym zastanowieniu proponujemy więc nowe tłumaczenie: trwalny.

Aktualizacja 08.11.20: Po kilku miesiącach dalszych dyskusji zdaliśmy sobie sprawę, że określenie trwalny jest nieco zbyt statyczne dla dynamicznej równowagi ekologicznej. Znacznie lepsza może być odżywalność, za chorwackim terminem održivost i rosyjskim ustoychivost'.

Solarpunk

W ciągu ostatniej dekady wiele osób pisało o Solarpunku – głównie po roku 2014.

Jako gatunek jest on jeszcze bardzo słabo zdefiniowany.

Poniższy Manifest Solarpunka jest kreatywną re-adaptacją pomysłów i postulatów wielu autorów. Część z nich można znaleźć w Solarpunk: a reference guide oraz Solarpunk: Notes towards a manifesto Adama Flynna.

Manifest Solarpunka

Solarpunk to ruch fikcji spekulatywnej, sztuki, mody i aktywizmu, próbujący odpowiedzieć na pytanie „jak może wyglądać odżywalna cywilizacja i jak możemy do niej dotrzeć?”

Estetyka Solarpunka to połączenie pięknego z praktycznym, dobrze zaprojektowanego z bujnie zielonym, jasnego i kolorowego z mocnym i ziemistym.

Solarpunk może być bardzo utopijny, tylko trochę optymistyczny, może zajmować się codziennymi problemami napotkanymi na drodze do lepszego świata, ale nigdy nie będzie dystopijny. Kiedy nasz świat ulega kolejnym katastrofom, potrzebujemy wizji rozwiązań, a nie tylko kolejnych ostrzeżeń.

Wizji jak rozkwitać bez paliw kopalnianych, jak sprawiedliwie zarządzać prawdziwymi niedoborami i dzielić się dostatkami – zamiast podtrzymywać pozory sztucznych bogactw i braków. Jak być lepszymi dla siebie nawzajem i dla planety którą wszyscy dzielimy.

Solarpunk jest jednocześnie wizją przyszłości, wnikliwą prowokacją, stylem życia i zestawem możliwych do osiągnięcia celów, które mogą nas do tej przyszłości doprowadzić.

  1. Jesteśmy Solarpunkami, ponieważ próbujemy odzyskać nadzieję, którą nam odebrano.

  2. Jesteśmy Solarpunkami, ponieważ jedyne alternatywy to rozpacz lub wyparcie.

  3. W sercu Solarpunka jest wizja przyszłości ucieleśniająca najlepsze co ludzkość może osiągnąć: świat bez niedostatków, który wyrósł z hierarchii i kapitalizmu, w którym postrzegamy się jako część przyrody, a czysta energia zastąpi paliwa kopalniane.

  4. „Punk” w Solarpunku mówi o rebelii, kontrkulturze, post-kapitalizmie, post-kolonialiźmie i entuzjazmie. Zmierza w inną stronę niż główny nurt kultury, którego kierunek staje się coraz bardziej przerażający.

  5. Solarpunk jest ruchem i gatunkiem jednocześnie: nie chodzi tylko o fikcję, ale też o to, jak dotrzeć do lepszego świata.

  6. Solarpunk zakłada wielość metod: nie ma jednego „słusznego” sposobu na udział w Solarpunku. Zamiast tego zróżnicowane społeczności z całego świata mogą używać jego nazwy i wartości, aby stworzyć własne zalążki odżywalnej rewolucji.

  7. Solarpunk dostarcza nowej perspektywy, wzorców i języka do opisu naszej możliwej przyszłości. Zamiast skupiać się na retrofuturyźmie, Solarpunk patrzy tylko w dzisiejszą przyszłość – nie alternatywną, lecz całkiem możliwą.

  8. Nasz futuryzm nie jest tak nihilistyczny jak Cyberpunk i unika Steampunkowego reakcjonizmu: naszymi wartościami są pomysłowość, troska o przyszłe pokolenia, niezależność i społeczność.

  9. Solarpunk kładzie nacisk na trwanie w równowadze ze środowiskiem i sprawiedliwość społeczną.

  10. Solarpunk chce uczynić nasze życie lepszym i piękniejszym już dzisiaj – ale również dla przyszłych pokoleń.

  11. Nasza przyszłość musi zakładać ponowne wykorzystanie i upcycling tego, co już istnieje. Zamiast „inteligentnych miast” - „inteligentne obywatelstwo”.

  12. Solarpunk uznaje i docenia historyczne wpływy, jakie wywierały na siebie fantastyka naukowa i prawdziwa polityka.

  13. Solarpunk uznaje fantastykę naukową nie tylko za formę rozrywki, lecz także rodzaj aktywizmu.

  14. Solarpunk chce przeciwdziałać problemom umierającej planety, ogromnej przepaści pomiędzy bogatymi i biednymi czy społeczeństwu kontrolowanemu przez korporacje. Nie w perspektywie setek lat, lecz w zasięgu naszych rąk.

  15. Na Solarpunk składa się młoda kultura makerska, lokalne rozwiązania, małe sieci energetyczne i tworzenie autonomicznych systemów nie tylko technologicznych, ale i ekologicznych. Tak przejawia się nasza miłość do świata.

  16. Solarpunk uwzględnia wszystkie kultury, religie, stopnie sprawności, płcie, role płciowe i tożsamości seksualne.

  17. Solarpunk proponuje społeczną ewolucję prowadzącą nie tylko do tolerancji, ale jeszcze szerszej akceptacji i empatii.

  18. Estetyka Solarpunka jest otwarta i wciąż ewoluuje. Na chwilę obecną jego największymi inspiracjami są:

    • Swoboda XIX-wiecznego wieku żagli i życia na rubieżach – ale z rowerami!

    • Kreatywne wykorzystanie już istniejącej infrastruktury, czasami z dość dziwnym, czasami niby-postapokaliptycznym efektem

    • Technologia dopasowana do ludzi

    • Art Nouveau

    • Hayao Miyazaki

    • Innowacyjność w stylu Jugaad i wynalazczość z Globalnego Południa

    • Zaawansowane technologie z prostymi, eleganckimi interfejsami

  19. Solarpunk chce odżywalnych miast budowanych i rewitalizowanych według zasad Nowej Urbanistyki, w zgodzie z naturą, z pieszymi stawianymi na pierwszym miejscu

  20. Solarpunk zakłada infrastrukturę zaadaptowaną do pozyskiwania energii słonecznej z użyciem różnych technologii. W jego sercu jest promocja samowystarczalności i życia w obrębie naturalnych ograniczeń.

  21. Solarpunkiem zatrzymujemy się w ostatnim momencie, aby powstrzymać powolne zniszczenie naszej planety. Nauczyliśmy się, jak odpowiedzialnie używać nauki dla polepszenia naszych warunków życia – jako części ekosystemu. Nie jesteśmy już władcami Ziemi. Jesteśmy jej opiekunami. Jesteśmy ogrodnikami.

  22. Solarpunk:

    • jest różnorodny

    • daje nauce i duchowości miejsce na współistnienie

    • jest piękny

    • może się spełnić, już dziś.

Oryginał CC-BY-SA The Solarpunk Community, tłumaczenie CC-BY-SA Paweł Ngei, Martyna Łysiakiewicz.